بررسی نقش آموزش عالی بر توسعه منطقه ای در ایران (مطالعه موردی: استانهای کشور)

thesis
abstract

آموزش عالی، عامل تحرک اجتماعی و اقتصادی و یکی از فاکتورهایِ مهم و تاثیر گذار بر توسعه جوامع و مناطق، محسوب می شود. نقش آموزش عالی، بویژه در رویکرد های جدید توسعه منطقه ای، از اهمیت بیشتری برخوردار است. دلیل این امر آنست که در رویکردهای نوین، توسعه منطقه ای، فرآیندی درون زاست که بایستی بر توانایی ها و امکانات بومی و منطقه ای استوار گردد و آموزش عالی از آنجا که می تواند بهره وری و استفاده از ظرفیت ها و قابلیت های بومی و منطقه ای را تسریع و تسهیل نموده و سرمایه انسانی و اجتماعی مورد نیاز برای پیشبرد توسعه را فراهم نماید، از جایگاه ویژه ای در این رابطه، برخوردار است .از همین روی در سالیان اخیر، در بسیاری از کشورها ،قوانینی وضع و تمهیداتی اتخاذ شده که بر اساس آن، از آموزش عالی و دانشگاهها خواسته شده، نسبت به جامعه محلی و محیط پیرامونی ، احساس مسئولیت بیشتری داشته و در برنامه های توسعه منطقه ای، بصورت مستقیم و تاثیر گذار، مشارکت کرده و در فضای منطقه ای، به مثابه نیروی محرکه وکانون پخش فضایی توسعه، عمل نمایند . در ایران و در راستای برنامه های توسعه منطقه ای،چنین نقش آفرینی از سوی بخش آموزش عالی و دانشگاهها ، مورد توجه قرار نگرفته و به تبع آن ، دستور کار مشخصی برای دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در این زمینه، تدوین نشده است. موید این امر برنامه پنج ساله پنجم توسعه کشور است که در فصل های دوم(علم و فناوری) و ششم (توسعه منطقه ای) آن، که در آنها بطور مشخص به مبحث آموزش عالی و توسعه منطقه ای پرداخته شده ، هیچ درخواستی از بخش آموزش عالی و دانشگاهها، برای ایفای نقش موثر و مشارکت مستقیم در برنامه های توسعه منطقه ای، به عمل نیامده است. از این روی در این پژوهش، بررسی نقش آموزش عالی در توسعه منطقه ای(مورد مطالعه، استانهای کشور) ، در دستور کار قرار گرفت. داده های این پژوهش از آمار آموزش عالی ایران در سال تحصیلی 89-1388 استخراج شد و در تحلیل داده ها ، تکنیک های سنجش سطح تمرکز و ضریب تراکم، مورد استفاده قرار گرفت. شاخص ترکیبی توسعه منطقه ای و توسعه آموزش عالی، با کاربرد تکنیک تاپسیس، حاصل شد و در ارزیابی روابط بین متغیرهای مختلف آموزش عالی و شاخص توسعه منطقه ای، روشها و آزمون های مختلف و متنوع آماری، مورد استفاده قرار گرفت.نقش اقتصادی استانها به روش مثلث شاپو و بوژوگارنیه تعیین شد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بطور کلی بین توسعه یافتگی استانها در آموزش عالی و شاخص توسعه منطقه ای، رابطه مستقیم ، قابل توجه و معناداری وجود دارد. یافته ها هم چنین نشان داد که بین مولفه های مختلف آموزش عالی(دانشگاهها، اعضاء هیات علمی، دانشجویان و فعالیت های پژوهشی) و شاخص توسعه منطقه ای نیز، روابط قابل توجهی برقرار است. برونداد ارزیابی ها حاکی از آنست که از میان دانشگاهها و مراکز آموزش عالی مختلف، بین افزایش دانشگاهها و مراکز آموزش عالی که فعالیت پژوهشی داشته اند(دانشگاههای پژوهشی)در یک استان و شاخص توسعه منطقه ای، رابطه مستقیم و قابل توجهی مشاهده می شود. این رابطه بین مراکز آموزش عالی که در حیطه ارتقای سطح دانش نیروی کار و پرورش مهارتهای حرفه ای فعالیت می کرده اند(مراکز آموزش عالی وابسته به دانشگاه جامع علمی کاربردی) و شاخص توسعه منطقه ای، نیز به چشم میخورد که نشان دهنده اهمیت تحقیق و پژوهش و نیز بهبود کیفیت و کارآیی نیروی انسانی، در فرآیند توسعه منطقه ای است.یافته ها هم چنین بیانگر آنست که با افزایش تراکم نسبی اعضاء هیات علمی در یک استان(سرمایه های علمی) ، فرآیند توسعه منطقه ای، شتاب بیشتری پیدا میکند. در همین رابطه و در بین رتبه های مختلف اعضاء هیات علمی ،بررسی ها نشان داد که اعضاء هیات علمی با مرتبه استادی از این حیث، در جایگاه ویژه ای قرار دارند. نتایج این پژوهش هم چنین بیانگر آنست که، هر چه بر تراکم جمعیت دانشجویی در یک استان افزوده گردد ، شاخص توسعه منطقه ای، در وضعیت بهتری قرار میگیرد. سنجش رابطه بین شاخص توسعه منطقه ای و جمعیت دانشجوییِ گروههایِ مختلفِ تحصیلی نشان داد که، با افزایش جمعیت دانشجویان گروه تحصیلیِ فنی مهندسی در یک استان، می توان پیش بینی کرد که روند توسعه منطقه ای از شتاب بیشتری برخوردار گردد .در همین رابطه، تحلیل رگرسیون مشخص کرد که با افزایش تعداد دانشجویان گروه تحصیلی کشاورزی و دامپزشکی در یک استان ، در شاخص توسعه منطقه ای، تغییر قابل توجهی پدید نمی آید. نتایج حاصل از بررسی ها هم چنین وجود رابطه بین شاخص توسعه آموزش عالی و نقش اقتصادی استانها را تائید می کند، به نحوی که به تدریج و با بهبود شاخص توسعه آموزش عالی ، نقش اقتصادی استانها به ترتیب از کشاورزی به چند نقشی و سپس به صنعتی– خدماتی و خدماتی، دچار تغییر می شود.

similar resources

امکانسنجی توسعه منطقه ای: مطالعه موردی پهنه استانهای مرزی ایران و ترکیه

یکی از مهمترین موضوعاتی که در عصر جهانی شدن دارای اولویت است، نحوه تعامل منطقه ای کشورهای در سطح بین الملل محسوب می شود به طوری که در بسیاری از کشورهای جهان تلاش می نمایند تا از طریق ایجاد بسترهای مناسب همکاری با دیگر کشورها اقتصاد خود را رونق داده و به پایداری آن اقدام کنند. از این نظر در هزاره سوم نه تنها موضوع جهانی شدن اقتصاد در قالب یک شبکه جهانی از اهم مفاهیم محسوب می گردد بلکه از قبل آن ...

full text

بررسی پویای انتقال نابرابری منطقه ای در ایران (مطالعه موردی :استانهای ایران)

روش­های معمول اندازه­گیری نابرابری منطقه­ای، نمی­توانند تحولات درونی کشور را از حیث جابه­جایی در گروه­های مختلف توسعه، منعکس کنند و شاخص­های نابرابری برای نشان دادن پویایی توزیع نابرابری کارآمد نیستند. به همین منظور در  این مطالعه به بررسی پویایی انتقال نابرابری منطقه­ای در کشور طی دوره 1385-1395 با استفادهاز شاخص ترکیبی توسعه­یافتگی منطقه­ای (</strong...

full text

بررسی تطبیقی توسعه منطقه ای مطالعه موردی منطقه خراسان رضوی

چکیدهیکی از مهمترین اهداف برنامه ریزی منطقه ای ، توسعه متوازن مجتمع های زیستی منطقه مورد نظر است. مدلهای مختلفی برای سنجش توفیق برنامه ها و طرحهای منطقه ای، در ارتباط با رشد و توسعه متوازن و نابرابریهای منطقه ای مورد استفاد قرار می گیرد. در این پژوهش سعی شده است با استفاده از مدل شاخص ترکیبی توسعه انسانی (HDI) ، توسعه منطقه ای خراسان رضوی بررسی گردد و با مقایسه تطبیقی توسعه شهرستان های استان، ت...

full text

بررسی وضع کیفیت آموزش الکترونیکی در سطح آموزش عالی کشور (مطالعه موردی)  

تاریخ دریافت: 09/09/1390 تاریخ پذیرش: 19/03/1392 چکیده : به منظور ارزشیابی کیفیت آموزش الکترونیکی در سطح آموزش عالی کشور، با بهره­گیری از یازده الگو و مدل ارزشیابی آموزش الکترونیکی که در طی سال­های 2009-2001 مطرح شده اند،8 عامل با 85 نشانگر شناسایی شد. عوامل در این الگو با استفاده از نمونه گیری هدفمند مبتنی بر معیار، با  کمک آمار توصیفی، رتبه بندی شده و سهم و تأثیر هر عامل بر کیفیت آموزش الکترو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده جغرافیا

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023